Prawie dwa miliony obywateli Polski ucierpiało w tym “wschodnim piekle”. Wielu zmarło w radzieckich obozach pracy z powodu hipotermii, braku odżywiania lub chorób, takich jak tyfus czy malaria. Inni zginęli z rąk nazistowskich Niemiec lub Ukraińskiej Powstańczej Armii. Około 100 000 zostało zwolnionych przez Sowietów, aby dołączyć do polskich sił walczących z nazistowskimi Niemcami w Afryce i Europie lub aby przeżyć wojnę w cywilnych obozach dla uchodźców na Bliskim Wschodzie, w Afryce, Indiach, Nowej Zelandii i Meksyku. Większość nigdy nie wróciła do ojczyzny, ponieważ po wojnie została zaanektowana przez reżim sowiecki. Inni zostali włączeni do zwycięskiej Armii Czerwonej i musieli wrócić do Polski pod kontrolą komunistów.

Wirtualne Muzeum Kresy-Syberia i fundacja za nim stoją, “poświęcone badaniom, pamięci i uznaniu obywateli Polski walczących o wolność i przetrwanie we wschodniej Polsce oraz na przymusowym wygnaniu w czasie II wojny światowej”. Została założona przez ocalałych i ich potomków, aby opowiedzieć światu historie tego “Wschodniego Piekła”. Mamy aktywną grupę dyskusyjną, stronę internetową, stronę na Facebooku i wirtualne muzeum z ponad 65 000 nazwisk na naszym Ścianie Pamięci, prawie 1000 nagranych świadectw ocalałych oraz galerię online zawierającą ponad 35 000 zdjęć i dokumentów.

Od skromnych początków nasza kolekcja szybko zaczęła rosnąć. Zaczęliśmy przewidywać możliwość ułatwienia dostępu do kolekcji większej liczbie osób. Wydawało się to tym bardziej istotne, że inne historyczne obrazy i informacje, takie jak te przechowywane w Centrum Kart w Warszawie, Hoover Institution w Kalifornii i Sikorski Institute w Londynie, pozostają przechowywane w archiwach i nie tak łatwo dostępne, jak mogłyby być do nauki i wyświetlania. Ponadto, byliśmy świadomi, że marsz czasu zbiera żniwo na ostatnim z ocalałych – a gdy nas opuszczają, ryzykujemy utratę wspomnień z ich historycznych i heroicznych doświadczeń.

Jesteśmy zobowiązani do uhonorowania tych wspomnień, opowiadając światu o “polskiej Gehennie”. Początkowo wierzyliśmy, że odpowiednim środkiem do honorowania i wyświetlania dokumentów i dóbr naszych rodzin będzie utworzenie fizycznego muzeum, podobnego do Muzeum Holokaustu w Waszyngtonie, czy Muzeum Powstania Warszawskiego w Warszawie. Jednak w przypadku braku fizycznego miejsca upamiętniającego tę historię zaczęliśmy wyobrażać sobie wirtualne muzeum jako bardziej praktyczne przedsięwzięcie, a także takie, które może być bardziej skuteczne w docieraniu do ludzi na całym świecie. Naszym rozwiązaniem była zatem współpraca z kluczowymi partnerami w celu stworzenia wirtualnego muzeum w Internecie i udostępnienia naszej kolekcji światu. Zaczęliśmy to robić.

CZYM JEST WIRTUALNE MUZEUM KRESY-SYBERIA?

Chociaż nasze wirtualne muzeum jest jeszcze w powijakach online, zawiera już szereg elementów mających na celu ukształtowanie doświadczenia odwiedzającego w poznawaniu niemal nieznanego rozdziału II wojny światowej. Przede wszystkim muzeum posiada oddzielne galerie, dokumentujące różne epizody historyczne związane z sagami naszych rodzin. Na przykład jedna galeria zawiera dokumenty dotyczące deportacji do obozów pracy przymusowej na Syberii i w Kazachstanie. Kolejna galeria zawiera dokumentację o Armii Andersa. Liczba wystaw nie jest z góry określona ani ograniczona przez strukturę fizyczną. Mamy nadzieję, że galerie będą ciągłym projektem o nieograniczonym potencjale rozwoju, ponieważ dodajemy coraz więcej dokumentów z różnych źródeł. Naszą ambicją jest połączyć siły z organizacjami, które posiadają dokumenty związane z “polską Gehenną” oraz z Polskimi Armiami Na Wygnaniu II wojny światowej, aby ułatwić wyświetlanie jak najpełniejszej kolekcji. W końcu planujemy również tworzyć moduły edukacyjne, prowadzić seminaria i zawierać muzykę, a także klipy filmowe ocalałych opowiadające swoje historie.

JAK BĘDZIEMY DALEJ “BUDOWAĆ” WIRTUALNE MUZEUM KRESY-SYBERIA?

Oczywiste jest, że przedsiębiorstwo takie jak ten wymaga szeregu umiejętności technicznych i archiwalnych, aby stworzyć i utrzymać Wirtualne Muzeum. Kluczowi partnerzy w Polsce i poza nią już nam pomagają w tej pracy. Finansowanie prac i bieżącego funkcjonowania Wirtualnego Muzeum zapewnia Fundacja Kresy-Syberia. Jest to ogromne przedsięwzięcie, ale także niezwykle ważne historyczne, wymagające pomocy finansowej, czasu i energii wielu grup. Organizacje, które mają wspólne cele z Grupą Kresy-Syberia, współpracują z nami, aby osiągnąć te cele. Skorzystaliśmy już z hojności naszych dobroczyńców i mamy nadzieję przyciągnąć innych, którzy pomogą nam w rozwoju Wirtualnego Muzeum Kresy-Syberia.

Stefan Wiśniowski
Prezes i prezes Fundacji Kresy-Syberia
Sydney, Australia
Styczeń 2014 r.

Zapraszamy do odwiedzenia tego Wirtualnego Muzeum, poświęconego polskim obywatelom, którzy walczyli na Kresach Wschodnich w Polsce i na przymusowym wygnaniu, podczas II wojny światowej. Rodziny zamordowanych w Katyniu, wraz z dziesiątkami tysięcy mieszkańców przedwojennych “Kresów”, zostały wywiezione w głąb Związku Radzieckiego, gdzie ich niewymownicze cierpienie wyznaczało drogę Polski “Golgoty Wschodu”. Inni zostali pozostawieni w tyle, tylko cierpieć pod nazistowskich Niemców i ukraińskich partyzantów nacjonalistycznych.

29 Galerii Wirtualnego Muzeum pokaże, jak wyglądało życie na Kresach przed wojną, co wydarzyło się na tym obszarze w czasie wojny, różne represje, jakie znosili od Sowietów i nazistów, aż do losu tych obywateli po wojnie. Galerie są w toku. Kilka z tych jest już otwartych, a reszta zostanie otwarta w ciągu najbliższych 2-3 lat. Poprzez nasze wysiłki w Polsce i za granicą nieustannie pracujemy nad poszerzeniem naszej kolekcji dokumentów archiwalnych, zdjęć i świadectw oraz dodawaniem nowych materiałów do obecnych i przyszłych Galerii. Zapraszamy do udziału w budowie Wirtualnego Muzeum Kresy-Syberia, dzieląc się z nami swoimi osobistymi materiałami.

Oprócz galerii, Wirtualne Muzeum obejmuje:

• specjalne wystawy, na których zaprezentujemy unikalne przeglądy historii Polski
• Ściana Imion, gdzie umieszczamy profile wszystkich tych, którzy doświadczyli wydarzeń objętych naszym Muzeum (zapraszamy do dodania informacji o członkach twojej rodziny do tej Ściany Imion)
• Hall of Memories, gdzie członkowie będą mogli przesyłać i udostępniać zdjęcia i dokumenty ze swoich osobistych zbiorów
• Sali Świadectw, gdzie świadectwa audio i wideo będą dostępne do celów edukacyjnych i badawczych
• w Sklepie Muzealnym, gdzie zwiedzający mogą zamówić prezenty, książki i filmy oraz przekazać fundusze na dalszy rozwój muzeum

Na etapie planowania znajduje się Klub Muzeów, który będzie miejscem spotkań naszych członków w celu wymiany pomysłów, oraz Kaplice, które zaprezentują rolę wiary i religii w dostarczaniu nadziei i siły w tych strasznych czasach.

Zapraszamy do częstego powrotu i odwiedzenia naszego Muzeum, aby zobaczyć, co zostało dodane od ostatniej wizyty. Zapraszamy również do kontaktu z nami ze swoimi pomysłami i opiniami na temat naszego projektu.