Narrator Maria – Delegat z Ministerstwa Pracy i Opieki Społecznej, Polski Govt na uchodźstwie

Przegląd napływu i życia polskich uchodźców do Nowej Zelandii autorstwa Krystyny Tomaszyk

Jest noc, listopad 1944. Morze jest spokojne, ale istnieje niebezpieczeństwo czai się pod powierzchnią wody. Japońskie okręty podwodne mogą uderzyć w każdej chwili. Kapitan Randal, amerykański lotniskowiec przeprawia się przez Ocean Indyjski. Na pokładzie jest 733 polskich dzieci, 105 polskich i 3000 amerykańskich oraz grupa nowozelandzkich żołnierzy. Polskie dzieci i personel są transportowane do Nowej Zelandii w odpowiedzi na zaproszenie premiera Nowej Zelandii Petera Frasera do czasu zakończenia wojny. Pomimo przymusowych deportacji, obozów niewolniczych, śmierci i nędzy w Związku Radzieckim i po trzech latach w Iranie, wszyscy nadal wierzą, że po wojnie wrócą do wolnej Polski.

W Nowej Zelandii występują poważne niedobory żywności. W kraju jagnięciny, mleka i masła występują racje żywnościowe. Nowa Zelandia wysyła wszystko do Wielkiej Brytanii, ale rząd jest nadal gotowy podzielić się z ocalałych, trochę Nowozelandczycy mają.

Po przybyciu do Wellington spotykają się z nim premier, szanowny Piotr Fraser oraz konsul RP oraz jego żona Kazimierz i Maria Wodzicki, którzy są odpowiedzialni za zachęcanie premiera do sprowadzenia grupy uchodźców do Nowej Zelandii.

Kiedy wychodzą przez okna pociągu, dzieci widzą nieprzerwaną linię ludzi wyściełających tory, uśmiechających się ciepło i wymachujących flagami Polski i Nowej Zelandii. Nowozelandczycy witają tę pierwszą dużą grupę uchodźców w swoim kraju.

Polska grupa jest zakwaterowana w byłym obozie wojskowym, w pobliżu Pahiatua – budynki azbestowe, małe i duże do różnych celów, takich jak szkoła i szpital, kościół, sala rekreacyjna, akademiki i małe chaty dla rodzin są rozrzucone po zielonych wybiegach. Jest nawet piękna kaplica do codziennej modlitwy. Dzieci uczą się, modlą się i bawią w języku polskim.

Pod koniec roku dzieci otrzymują raporty szkolne w języku polskim. Najważniejsze tematy to “Zachowanie” i “Religia, Istnieją również lekcje języka angielskiego jako drugiego języka.

Polski rząd na uchodźstwie w Londynie spełnia wszystkie swoje koszty utrzymania.

Harcerstwo oraz wszystkie święta narodowe i religijne i tradycje są obchodzone w języku polskim. Jest polski chór. Dzieci występują na koncercie w Wellington. W niedziele Nowozelandczycy odwiedzają obóz i rozdają dzieciom słodycze.

Są drużyny sportowe. Polskie dzieci bawią się przeciwko swoim kiwi. Powstają pierwsze kontakty między społecznościami polskimi i nowozelandzkimi.

Każdy kocha Obóz. Jest to “Małopolska”.

Rok po ich przybyciu, społeczność polska otrzymała wiadomość, że II wojna światowa się skończyła. Narody Sojusznicze decydują jednak, że Polska zostanie pozostawiona w bloku komunistycznym, za “żelazną kurtyną”. Każdy czuje niedowierzanie, rozczarowanie i zdradę. Nie ma wolnej Polski, doki, doki. Obóz ma zostać zamknięty. Aby nowy komunistyczny rząd w Polsce nie domagał się dzieci i nie zmuszał ich do powrotu, specjalna komisja prosi Pana Piotra Frasera o nadacie wszystkim dzieciom bez rodziców status “okręgów państwowych”.

Tylko garstka dorosłych i dzieci wraca do Polski. Większość pozostaje w Nowej Zelandii.

Stopniowo coraz więcej dzieci jest wysyłanych z obozu do szkół nowozelandzkich, aby przygotować się do dalszego życia. Kościół katolicki bierze odpowiedzialność za umieszczenie dzieci w katolickich szkołach z internatem lub w rodzinach nowozelandzkich. Rząd Nowej Zelandii poniesie koszty ich edukacji.
Od 1947 roku członkowie byłej Armii Polskiej przybywają do obozu, aby dołączyć do swoich rodzin, tworząc w ten sposób drugą polską grupę uchodźców do Nowej Zelandii.

Polski Obóz Dla Dzieci zamyka się w 1948 roku. Zarówno dzieci, jak i dorośli rozpraszają się i osiedlają się wśród społeczności Nowej Zelandii i zaczynają wnosić swój własny wkład w dobrobyt i rozwój swojej nowej ojczyzny. Polscy Żydzi, którzy wyemigrowali do Nowej Zelandii przed II wojną światową i założyli Polskie Stowarzyszenie w Wellington, zapraszają do organizacji dorosłych Polaków.

Starsze i młodsze dziewczyny znajdują się w Hostelu Dla Dziewczyn Polskich. Młodsi chłopcy szkolni są zakwaterowani w boys’ Hostel w Island Bay, Wellington. Najmłodsi chłopcy są wysyłani do domu w Hawera.

Więcej transportów “Przesiedleńców” przybywają z Niemiec w 1949 i 1950 roku. Są to uchodźcy z różnych krajów europejskich. Są wśród nich także polscy uchodźcy z okupowanej wcześniej niemieckiej zachodniej Polski i stanowią trzecią grupę polskich imigrantów do Nowej Zelandii.

Polacy kupują dom do wykorzystania jako “Dom Polski” w Wellington. Dorośli płacą z własnych zarobków. Nauczyciele są szkoleni do nauczania w polskiej szkole sobotę. Są wykłady na temat Polski, prezentowane przez starszych członków społeczności polskiej.

Podobne Dom Polski są otwierane w miastach wszędzie tam, gdzie powstaje wystarczająco duża społeczność polska.

To trwa jeszcze kilka lat, a były polskie dzieci są dorosłe i zaczynają odgrywać ważną rolę w utrzymaniu działalności społeczności polskiej.
Później dzieci biorą na siebie odpowiedzialność za to, by polski duch prosperował i rozwijał się na półkuli południowej.