Narrator, Zygmunt – Urzędnik w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych, II RP

Kresy Wschodnie – w języku angielskim przekłada się dosłownie na Kresy Wschodnie. Miejsce legend, ziemie te od wieków należą do Polski. Geograficzna linia winy, jest to terytorium naznaczone konfliktami między Wschodem a Zachodem, między cywilizacjami łacińskimi i bizantyjskimi oraz walkami z ukraińskimi, szwedzkimi, tureckimi i tatarskimi najeźdźcami.

Od starożytności współistnieli ludzie różnych języków, różnych wyznań, różnych narodowości i grup etnicznych. Rzeczywiście, to właśnie ta wyjątkowa i skomplikowana mozaika różnorodnych wpływów kulturowych kształtuje fenomen Kresów.

Polska ekspansja na wschód sięga najwcześniejszych dni Polski. Król Bolesław I Chrobry, który był pierwszym koronowanym królem Polski, prowadził udane kampanie wojskowe na Wschodzie i konsolidował ziemie polskie na Czerwonej Ruskiej.

W 1018 roku król Bolesław wsławił rusi kijowską. Ale losy ciągle się zmieniały. W 1259 r. hordy Czyngis-chana najechały całą Polskę Wschodnią.

W 1340 roku, za panowania Kazimierza Wielkiego, Czerwona Rusia znalazła się pod polską kontrolą i otworzyła te ziemie dla polskiej kolonizacji. To było początek łańcucha twierdz budowanych na Kresach w połowie XVI wieku.

1 lipca 1569 r. unia lubelska została podpisana, tworząc jedno państwo, Rzeczpospolitą Obojga Narodów. Był to jeden z największych krajów XVI i XVII-wiecznej Europy z dużą populacją wieloetnicznej. Unia ta była kluczowym wydarzeniem w historii Polski. Szlachta szlachta wznosiła się na wyżyny swej potęgi, ale była też pokojową kreacją, która szerzyła polską kulturę.

Coraz więcej polskich osadników przeniosło się na pogranicze rozległej Rzeczypospolitej. Zamieszkiwali słabo zaludnione obszary zdominowane przez lokalne ludy – Litwinów i Rusinów. Wyższe klasy Kresów zaakceptowały polską kulturę, język i religię katolicką, co zaowocowało ich polonizacją. Była duża różnorodność etniczna i tolerancja religijna.

Rzeczpospolita osiągnęła złoty wiek na początku 17 wieku. Było to największe państwo w Europie, którego terytorium rozciągało się na dzikie równiny Podolii, które Polacy nazywali “Ukrainą”, czyli krawędzią lub marginesem.

Rzeczpospolita powstrzymała inwazje Szwedów, carów Rosji i wasali Imperium Osmańskiego, a nawet zabierała Moskwę w latach 1610-1612. W 1673 roku, w bitwie pod Chocimem, wojska polskie zatrzymały najeźdźcę Osmańskiej Armii Cesarskiej na Kresach. Tę ogromną bitwę poprowadził król Polski Jan Sobieski III. Urodzony w Olesku, na Kresach, Jan Sobieski był ambitnym i dynastycznym przywódcą i genialnym żołnierzem. W 1683 roku dowodził oddziałami Rzeczypospolitej, aby ocalić Europę przed niewiernych tureckich, odciążając oblężenie Wiednia. Przez ponad 100 lat “Husarii”, polska elita skrzydlata kawaleria, byli niekwestionowanymi władcami pola bitwy.

Ale po długim okresie stabilności, Rzeczpospolita Obojga Narodów weszła w okres spadku. Jest to znane jako “potop”. Na Kresach Wschodnich napięcie zaczęło rosnąć z mieszkańcami. Szlachta rujska stała się coraz bardziej spolszczona, ku niechęci miejscowych chłopów, którzy zachowali swoją wierność Kościołowi prawosławnemu. W tej prowincji przygranicznej Kozacy mieli wielki bunt, powstanie chmielnickie, w 1648 roku.
A w 1672 roku twierdza Kamieniec Podolski, południowo-wschodni bastion panowania Polski, spadła na Turków.

Ten stopniowy spadek losów Polski doprowadził do pierwszego rozbioru w 1772 roku. W 1795 roku cała wschodnia połowa Rzeczypospolitej została zaanektowana przez Imperium Rosyjskie. Ziemie te nazwano “Skradzionymi Ziemiami”. Były ciągłe bunty narodowe, którymi Rosjanie poważnie się zajmowali – Polacy byli prześladowani, ponownie osadzeni i deportowani na Syberię.

Kolejne dwa rozbiory Rzeczypospolitej Polskiej miały miejsce w drugiej połowie XVIII wieku. Wraz z trzecią partycją w 1795 roku niepodległe państwo przestało istnieć. Dopiero w 1918 r. II Rzeczpospolita ponownie wyszła z po ii wojny światowej, a wraz z nią powrót Kresów do polskich rządów.

Mówi się, że “Kresy są samym centrum polskiego życia, samym centrum polskiej myśli, tradycji i ducha. Z Kresów pochodzą polskie marzenia i mity”. Kresy Wschodnie to miejsce legend i walecznych czynów. Jest to miejsce mistycznego Pana Wołodyjowskiego, Zagloby i Kmicica, walk z ukraińskimi, szwedzkimi, tatarskimi i tureckimi najeźdźcami. To ziemie naszych przodków…